Alternatywne Fundusze Inwestycyjne — czym są i w co inwestują?

Co to AFI, czyli czym są Alternatywne Fundusze Inwestycyjne? Definicja i podstawowe informacje

Przez Alternatywny Fundusz Inwestycyjny (skrótowo nazywany też AFI), zgodnie z definicją zawartą w artykule 2 punkcie 10a Ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, rozumie się:

„Instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe”.

W uproszczeniu powiedzieć więc można, że Alternatywny Fundusz Inwestycyjny to po prostu fundusz inwestycyjny inny niż Fundusz Inwestycyjny Otwarty (FIO) oraz fundusz zagraniczny (który w praktyce jest takim Funduszem Inwestycyjnym Otwartym, który uzyskał zezwolenie właściwego organu nadzoru w innym państwie członkowskim).

Rodzaje AFI

Alternatywne Fundusze Inwestycyjne to w praktyce więc różnorodna grupa, w skład której wchodzą:

• Specjalistyczne Fundusze Inwestycyjne Otwarte (SFIO), czyli fundusze bazujące na modelu Funduszy Inwestycyjnych Otwartych, ale bez dodatkowych barier wejścia oraz kolejnych warunków wykupu jednostek uczestnictwa;
• Fundusze Inwestycyjne Zamknięte (FIZ), czyli fundusze z barierą wejścia dla inwestorów indywidualnych ustanowioną na poziomie 40 tysięcy euro oraz szeroką gamą strategii inwestycyjnych, możliwością korzystania z wysokiej dźwigni finansowej, a także poszerzonymi limitami inwestycyjnymi;
• Alternatywne Spółki Inwestycyjne (ASI), czyli fundusze zarządzane przez ZASI, które swoją strukturą przypominają FIZ (również bowiem oferują szeroką gamę strategii inwestycyjnych oraz możliwość korzystania z wysokiej dźwigni finansowej), ale mają jeszcze bardziej poszerzone limity inwestycyjne oraz wyższą barierę wejścia dla inwestorów indywidualnych (wynoszącą tu 60 tysięcy euro);
• Unijne Alternatywne Fundusze Inwestycyjne, czyli AFI zarejestrowane w innych państwach członkowskich UE.

Formy prawne Alternatywnych Funduszy Inwestycyjnych

Różne rodzaje AFI występują przy tym w różnych formach prawnych. Zarządzane są także przez różne podmioty zarządzające.

Specjalistyczne Fundusze Inwestycyjne Otwarte oraz Fundusze Inwestycyjne Zamknięte prowadzone są bowiem w formie spółek akcyjnych zarządzanych przez Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych.

Alternatywne Spółki Inwestycyjne to natomiast fundusze zarządzane przez Zarządzających Alternatywną Spółką Inwestycyjną (czyli ZASI).

Występują przy tym dwa typy ZASI:

• Wewnętrznie Zarządzający ASI,
• Zewnętrznie Zarządzający ASI.

W tym pierwszym przypadku ASI działa jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna lub spółka europejska.

W przypadku zewnętrznie Zarządzającego ASI mamy z kolei do czynienia ze spółką kapitałową będącą komplementariuszem ASI, działającą w formie spółki komandytowej lub komandytowo–akcyjnej.

Czym Alternatywne Fundusze Inwestycyjne różnią się od Funduszy Inwestycyjnych Otwartych?

Jak zostało już wyżej wskazane, Alternatywne Fundusze Inwestycyjne to fundusze inwestycyjne, które nie są Funduszami Inwestycyjnymi Otwartymi (oraz funduszami zagranicznymi).

Jak więc rozpoznać, kiedy mówimy o AFI, a kiedy o FIO? Przedstawiamy najważniejsze różnice.

Kluczowa różnica pomiędzy AFI a FIO sprowadza się do charakteru docelowego klienta. W przypadku Alternatywnych Funduszy Inwestycyjnych mamy do czynienia przede wszystkim z akceptującymi wyższy stopień ryzyka klientami profesjonalnymi. Klientami Funduszy Inwestycyjnych Otwartych są natomiast zarówno klienci indywidualni, jak i klienci profesjonalni. Wynika to z tego, że FIO charakteryzują się znacznie prostszą konstrukcją oraz większym poziomem nadzoru ze strony Komisji Nadzoru Finansowego.

AFI umożliwiają z kolei inwestycje w bardziej różnorodne klasy aktywów (w tym także aktywa niepubliczne) z wykorzystaniem do tego wielorakich strategii inwestycyjnych i sposobów działania. Wyższe niż w przypadku FIO są tu przy tym bariery wejścia oraz inwestycyjne limity.

Oprócz powyższego AFI i FIO różni także między innymi:

•  Częstotliwość wycen (codzienna w przypadku FIO i zależna od ustaleń, ale najczęściej kwartalna w przypadku AFI);
• Możliwości zadłużenia funduszu (do 10% wartości aktywów netto przy FIO i SFIO, ale już aż do 75% tej samej wartości w przypadku FIZ oraz bez ograniczeń dla ASI (przy czym obowiązuje tu zakaz zaciągania pożyczek u inwestorów detalicznych)).

W co inwestują Alternatywne Fundusze Inwestycyjne?

Fundusze Inwestycyjne Otwarte inwestują w notowane na rynkach kapitałowych akcje, obligacje oraz instrumenty rynku pieniężnego.

Alternatywne Fundusze Inwestycje mają jednak znacznie szerszy katalog możliwości…

Do głównych typów strategii inwestycyjnych AFI należą bowiem między innymi:

• Inwestycje seed, czyli inwestycje w spółki będące na bardzo wczesnym etapie rozwoju, pozostające często jeszcze na etapie koncepcji;
• Inwestycje venture capital, a więc inwestycje w spółki będące na wczesnym etapie rozwoju (przed zdobyciem ugruntowanej pozycji rynkowej), ale najczęściej dysponujące już odpowiednią technologią;
• Inwestycje private equity, czyli inwestycje w spółki o ugruntowanej pozycji rynkowej, nastawione na budowę wartości i wzrost skali działalności w celu odsprzedaży do inwestorów strategicznych lub finansowych;
• Inwestycje w ramach funduszu hedgingowego, tj. inwestycje z wykorzystaniem instrumentów pochodnych (kontraktów terminowych (futures), opcji, swapów czy krótkiej sprzedaży) na rynkach finansowych i towarowych przy użyciu silnej dźwigni finansowej;
• Inwestycje w ramach funduszu surowcowego, a więc inwestycje w surowce i metale szlachetne;
• Inwestycje w ramach funduszu infrastrukturalnego (inwestycje w projekty infrastrukturalne o stabilnych przepływach pieniężnych i długim horyzoncie inwestycyjnym);
• Inwestycje w ramach funduszu długu prywatnego (inwestycje w instrumenty dłużne o wyższej stopie zwrotu, które nie są notowane);
• Inwestycje w ramach funduszu sekurytyzacyjnego (inwestycje polegające na gromadzeniu wierzytelności, które przynosić będą regularne płatności od dłużników);
• Inwestycje w formie funduszu nieruchomości (inwestycje w różne grupy nieruchomości, które generować będą zyski zarówno z najmu, jak i ze wzrostu wyceny);
• Inwestycje w inne fundusze alternatywne, a więc niestandardowe inwestycje, np. w sztukę, alkohol czy biżuterię.

Spektrum inwestycji, jakich można dokonywać w ramach Alternatywnych Funduszy Inwestycyjnych, jest więc naprawdę spore i obejmuje praktycznie wszystkie klasy aktywów (z wyłączeniem kryptowalut).

Korzyści Alternatywnych Funduszy Inwestycyjnych

Alternatywne Fundusze Inwestycyjne związane są z szeregiem bardzo istotnych korzyści.

Ze wspomnianą wyżej, niezwykle szeroką gamą inwestycyjnych możliwości, związana jest bowiem sposobność do odpowiedniej dywersyfikacji portfela, która potrafi naprawdę znacząco obniżyć wysokie ryzyko inwestycji.

Więcej możliwości to także okazja dla inwestorów doświadczonych w konkretnej branży, którzy mogą wykorzystać swoją wiedzę przy inwestycjach w fundusze o wysokim poziomie specjalizacji.

Duża dowolność przy wyborze strategii inwestycyjnej pozwala przy tym inwestorom sięgać także po rozwiązania niestandardowe o potencjalnie wysokich stopach zwrotu, ale też ponadprzeciętnym ryzyku.

Działalność Alternatywnych Funduszy Inwestycyjnych nadzorowana jest ponadto przez Komisję Nadzoru Finansowego. Największy stopień nadzoru jest przy tym nad SFIO, a nieco mniejszy nad FIZ oraz ASI.

Dodatkowe korzyści: Alternatywne Spółki Inwestycyjne

Bardzo ciekawą i niezwykle korzystną formą AFI jest przy tym Alternatywna Spółka Inwestycyjna. Jest to wehikuł inwestycyjny, który szczególną popularność w naszym kraju zdobył w okresie ostatnich 6 lat, charakteryzując się przy tym:

•     Znacznie niższymi kosztami uruchomienia oraz funkcjonowania,
•     Mniej restrykcyjnymi wymogami formalno-prawnymi,
•     Bardziej liberalnymi limitami inwestycyjnymi,
• Ograniczonymi obowiązkami raportowymi.

Na uwagę przy tej formie Alternatywnego Funduszu Inwestycyjnego zasługuje również niezwykle atrakcyjne opodatkowanie (w tym zwłaszcza w zakresie podatku dochodowego).

Wady Alternatywnych Funduszy Inwestycyjnych

Alternatywne Fundusze Inwestycyjne (w tym także ASI) nie są przy tym oczywiście rozwiązaniem pozbawionym wad.

Przy AFI mamy bowiem wyższy niż przy FIO próg wejścia związany nie tylko z kwotami inwestycji, ale także bardziej skomplikowaną konstrukcją.

Polski rynek Alternatywnych Funduszy Inwestycyjnych dodatkowo w sposób istotny ograniczony został dla klientów indywidualnych we wrześniu 2023 r. Wtedy bowiem weszła w życie większość przepisów Ustawy z dnia 16 sierpnia 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku (Dz. U. poz. 1723), które wprowadziły między innymi wysoką, minimalną kwotę inwestycji w ASI.

Wciąż na etapie projektu pozostają także przepisy Ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku. Szeroką, krytyczną ocenę zapisów tego projektu ustawy przedstawiliśmy już w osobnym wpisie.

Przyszłość Alternatywnych Funduszy Inwestycyjnych

Pomimo że Alternatywne Fundusze Inwestycyjne straciły nieco na swojej atrakcyjności w wyniku najnowszych regulacji dotyczących ASI, to jednak perspektywy tego rynku w Polsce wciąż pozostają na bardzo atrakcyjnym poziomie.

Szukanie dodatkowych, niestandardowych możliwości inwestycyjnych w naszym kraju wspierane jest bowiem przez długoterminowy proces bogacenia się polskiego społeczeństwa oraz wzrost stopy krajowych oszczędności.

Wzrastający rozmiar portfela inwestycyjnego pozwala przy tym na poszukiwanie dodatkowych stóp zwrotu na trudniej dostępnych rynkach AFI, charakteryzujących się wyższą oczekiwaną stopą zwrotu, ale także wyższym poziomem ryzyka.

Rynek AFI (szczególnie w obszarach seed oraz venture capital) stymulowany jest dodatkowo w ramach unijnej perspektywy FENG poprzez programy organizowane przez PFR Ventures S.A. Perspektywa ta przez swoje założenia, zasadniczo wymusza przy tym strukturyzację inwestycji w modelu Alternatywnej Spółki Inwestycyjnej. To z kolei powoduje stale rosnącą popularność tej formy AFI oraz wzrastającą liczbę Zarządzających ASI wpisanych do rejestru ZASI prowadzonego przez KNF.

Akademia VC (szkolenia i kursy)

W powyższym kontekście koniecznie polecić musimy Akademię VC, a więc projekt realizowany przez nas we współpracy z Polskim Stowarzyszeniem Inwestorów Kapitałowych, PFR Ventures, kancelarią Baker Tilly oraz HR Hints.

Akademia VC to cykl szkoleń i warsztatów dla wszystkich zainteresowanych Alternatywnymi Funduszami Inwestycyjnymi, w tym w szczególności dla zarządzających ASI.

PODSUMOWANIE

Alternatywny Fundusz Inwestycyjny to niezwykle ciekawy wehikuł inwestycyjny, który daje szerokie możliwości ulokowania wolnych środków.

Jesteś zainteresowany założeniem AFI (w szczególności ASI)? Potrzebujesz obsługi księgowej ASI? Wybór firmy, która będzie prowadzić księgowość Twojej Alternatywnej Spółki Inwestycyjnej to coś więcej niż tylko powierzenie ksiąg rachunkowych!

Potrzebujesz bowiem profesjonalizmu i doświadczenia w księgowości, a także w rozliczaniu i wycenie aktywów finansowych.

Zapraszamy do zapoznania się z przygotowaną przez nas kompleksową ofertą w tym zakresie.