Rejestr mienia – dokumentowanie rozliczeń w ramach fundacji rodzinnej

Rejestr mienia

Zgodnie z art. 27 ustawy o fundacjach rodzinnych:

„Prawa majątkowe wniesione przez fundatora albo osoby inne niż fundator do fundacji rodzinnej, ze wskazaniem osoby wnoszącej mienie oraz z określeniem rodzaju i wartości każdego z wniesionych składników mienia, w wysokości określonej według stanu i cen z chwili ich wniesienia oraz ich wartości podatkowej, zamieszcza się w spisie mienia.”

Obowiązek utrzymywania rejestru mienia spoczywa na zarządzie.

Taki spis mienia jest kluczowym rejestrem prowadzonym przez fundację rodzinną, bowiem jest on podstawą dla rozliczeń podatkowych dla środków wypłacanych z fundacji. Co ważne rejestr ten prowadzić należy z uwzględnieniem dat wnoszenia poszczególnych aktywów, bowiem wkład poszczególnych fundatorów do fundacji rodzinnej może się zmieniać w czasie.

Podstawą tego rejestru jest przypisanie składników mienia do poszczególnych fundatorów. W tym aspekcie należy zwrócić uwagę na dwa poniższe aspekty.

• Wartość wnoszonego mienia nie musi być określana na podstawie wartości godziwej, lecz jest określana na podstawie wartości określonej na moment wnoszenia, co sprawia, że możliwe są sytuacje, gdy wartość ujęta w rejestrze jest niższa niż realna wartość (co zostało potwierdzone w interpretacjach KIS). Powyższe powoduje, że możliwe stają się przetasowania pomiędzy proporcjami aktywów wnoszonymi przez poszczególnych fundatorów, co może wywierać realny wpływ na wartość przyszłych obciążeń podatkowych w przypadku realizacji świadczeń.
• Mienie wnoszone przez osoby rodzinnie powiązane z fundatorem (małżonek, zstępny, wstępny rodzeństwo) traktowane jest jak mienie wniesione przez fundatora. Mienie wnoszone natomiast przez osoby niepowiązane z żadnym z fundatorów traktowane jest jako mienie wnoszone przez fundację.

Proporcja

Tworząc rejestr mienia fundacji należy ewidencjonować poszczególne aktywa na moment wniesienia z określeniem fundatora, do którego to mienie jest przypisane. W przypadku, gdy mienie wnoszone jest przez osobę powiązaną z więcej niż jednym fundatorem, to taki wkład jest dzielony proporcjonalnie pomiędzy tych fundatorów.

Określając proporcję przypisaną do każdego z fundatorów należy podzielić wkład przypisane do tego fundatora przez sumę całkowitą wkładów, wynikającą z wkładów wszystkich fundatorów i wkładów przypisanych do fundacji rodzinnej.

Beneficjenci

Każda fundacja powinna prowadzić rejestr beneficjentów, uprawnionych do otrzymywania świadczeń z fundacji. Spełniając świadczenia na rzecz beneficjentów dochodzi do zdarzenia podatkowego, które po stronie beneficjent rodzi obowiązek podatkowy. W tym miejscu należy wspomnieć o dwóch istotnych aspektach.

• Przekazywane świadczenia mogą mieć zarówno postać środków pieniężnych lub aktywów rzeczowych, jak i mogą to być świadczenia związane z udostępnieniem mienia fundacji lub też zapewnienie innych udogodnień dla beneficjentów. Należy w tym przypadku wskazać, że niezależnie od formy, są to świadczenia otrzymane od fundacji rodzinnej, a w związku z powyższym podlegają podatkowi dochodowemu.
• Prawo do zwolnienia z podatku PIT przysługuje tylko od tej części świadczenia, która jest wynikiem wkładu tego fundatora, który jest powiązany z danym beneficjentem w ramach grupy zero (małżonek, zstępny, wstępny, rodzeństwo, pasierb, macocha, ojczym).

Powyższe oznacza, że jeśli beneficjentem fundacji jest osoba blisko powiązana rodzinnie z fundatorami odpowiadającymi za 100% wnoszonego mienia, to w takim przypadku występuje pełne zwolnienie z PIT na poziomie beneficjenta. Dobrym przykładem będzie tu sytuacja, gdy fundacja jest założona przez fundatorów, którzy nie są w formalnym związku małżeńskim (przyjmujemy udział po 50%). W przypadku wypłaty realizowanej do któregokolwiek z fundatorów/beneficjentów, każda wypłata obciążona jest podatkiem PIT, który jest funkcją proporcji mienia wniesionego przez drugiego partnera. Gdy wypłaty będą natomiast realizowane do wspólnego zstępnego (dziecko), wypłaty takie nie będą obciążone dodatkowym podatkiem PIT. W tym scenariuszu efektywniejszym układem może okazać się powołanie dwóch odrębnych fundacji.

Podsumowanie

Fundacje rodzinne zobowiązane sią do prowadzenie rejestru wnoszonych aktywów, tak aby móc poprawnie rozliczyć podatek PIT w przypadku dystrybucji środków. Takie rozliczenia są szczególnie istotne, gdy w gronie fundatorów są osoby niebędące w bliskich stosunkach rodzinnych, gdy mienie do fundacji rodzinnej było wprowadzone przez osoby blisko niespokrewnione lub gdy nie ma bliskiej relacji pomiędzy beneficjentami a fundatorami. W takich przypadkach praktyczne pewnym jest obowiązek podatkowy, więc warto się na niego dobrze przygotować.

W ramach Genprox prowadzimy dla naszych klientów pełną obsługę fundacji rodzinnych. Jeśli jesteś zainteresowany prowadzeniem fundacji rodzinnej zgodnie z najlepszą praktyką rynkową zachęcamy do kontaktu.