Fundacje rodzinne cieszą się dużą popularnością wśród polskich przedsiębiorców szukających wehikułu pozwalającego reorganizację i koncentrację majątku. Atrakcyjne opodatkowanie niewątpliwie jest jednym z czynników przesądzających o atrakcyjności fundacji rodzinnych. Jednak ostatni wyrok WSA w Warszawie z dnia 13 marca 2024 r. może znacząco zmienić wykorzystywanie fundacji rodzinnej jako wehikułu inwestującego w zagraniczne fundusze alternatywne w formie spółki osobowej – limited partnership (np. SCSp, SCS). W tle pozostaje kilka innych negatywnych interpretacji indywidualnych z grudnia 2023 r. dotyczących opodatkowania dochodów fundacji rodzinnej z przystąpienia i uczestnictwa w luksemburskim funduszu alternatywnym SCSp.
Fundacje rodzinne od czasu wprowadzenia ich do polskiego porządku prawnego cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem polskich przedsiębiorców. Z naszych rozmów z Klientami rejestrującymi fundacje rodzinne wynika, że głównymi motywacjami dla rejestracji fundacji rodzinnej są: chęć zabezpieczenia i koncentracji majątku w długim okresie, restrukturyzacja lub reorganizacja struktury majątku przedsiębiorcy, oraz chęć posiadania optymalnego pod względem struktury, bezpieczeństwa i opodatkowania wehikułu pozwalającego na dokonywanie inwestycji zgromadzonego majątku. Jednym ze scenariuszy jest dokonywanie inwestycji w krajowe i zagraniczne fundusze Venture Capital.
Zakres działalności fundacji rodzinnej
Zgodnie z Ustawą o fundacji rodzinnej, celem fundacji rodzinnej jest gromadzenie mienia, zarządzanie nim w interesie beneficjentów oraz spełnianie świadczeń na rzecz beneficjentów.
Zgodnie z art. 5 Ustawy o fundacji rodzinnej fundacja rodzinna może wykonywać działalność gospodarczą jedynie w ograniczonym zakresie sprowadzającym się w szczególności do:
- zbywania mienia, najmu, dzierżawy, udostępniania mienia,
- przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach,
- nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych,
- udzielania pożyczek spółkom kapitałowym i osobowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały lub akcje oraz beneficjentom,
- obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej.
Niekorzystny wyrok WSA w sprawie opodatkowania fundacji rodzinnej inwestującej w zagraniczny alternatywny fundusz Venture Capital
Kodeks spółek handlowych jednoznacznie określa, które spółki kwalifikują się jako spółki handlowe. Dlatego wskazanie, do których polskich spółek fundacja rodzinna może przystąpić, aby zachować zwolnienie podatkowe jest jednoznaczne. Na gruncie KSH fundacja rodzinna może zatem przystąpić do spółki jawnej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, prostej spółki akcyjnej i spółki akcyjnej. Oznacza to, że wszystkie formy prawne w jakich może działać polska Alternatywna Spółka Inwestycyjna (ASI) dają możliwość zastosowania zwolnienia z dochodów fundacji rodzinnej z tytułu uczestnictwa w takim funduszu alternatywnym.
Jeśli jednak chodzi o podmioty zagraniczne, każdy przypadek wymaga indywidualnej analizy, aby ustalić, czy spełnione są kryteria określone w ustawie o fundacji rodzinnej. Jeśli działalność gospodarcza fundacji rodzinnej wykracza poza ustawowo określony zakres przewidziany art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej, to podlega opodatkowaniu według stawki sankcyjnej, która wynosi 25% podstawy opodatkowania.
Negatywna interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 18 października 2023 r. nr 0114-KDIP2-1.4010.402.2023.1.KW w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych wskazuje, że samo podobieństwo w zakresie zasad funkcjonowania nie jest wystarczające, a zagraniczne spółki osobowe muszą być zbliżone do polskich pod względem reżimu opodatkowania.
Opis stanu faktycznego i stanowisko wnioskodawcy
We wniosku o wydanie pisemnej interpretacji indywidualnej, dotyczącej zwolnienia fundacji rodzinnej z podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie przychodów i dochodów z inwestycji kapitałowych spółki przypadających na nią na zasadzie art. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wnioskodawca przestawił zdarzenie przyszłe, z którego wynikało, że wnioskodawca w 2023 r. zostanie fundatorem oraz beneficjentem założonej przez siebie fundacji rodzinnej.
Wnioskodawca zamierzał wnieść do fundacji mienie na pokrycie funduszu założycielskiego w postaci praw udziałowych w limited liability partnership (LLP) z siedzibą na Cyprze. Według prawa Cypru, spółka nie posiada osobowości prawnej, zaś podatnikami podatku dochodowego są wspólnicy, a nie spółka. Wnioskodawca jest wspólnikiem spółki i z tego tytułu przysługują mu akcje w spółce. Wnioskodawca jest wspólnikiem o ograniczonej odpowiedzialności, tj. jako wspólnik o ograniczonej odpowiedzialności, tj. limited partner, a akcje są odpowiednikiem akcji spółki akcyjnej lub komandytowo-akcyjnej w Polsce. Spółka prowadzi obecnie działalność w zakresie wyłącznie inwestycji kapitałowych (inwestycje kapitałowe).Inwestycje kapitałowe są dokonywane za pośrednictwem biura maklerskiego, w którym spółka założyła specjalny rachunek maklerki. W ramach inwestycji kapitałowych nabywane i zbywane są jednostki uczestnictwa w zagranicznych funduszach inwestycyjnych, nabywane i zbywane są akcje w spółkach notowanych na giełdach zagranicznych i polskich, nabywane i zbywane są obligacje korporacyjne oraz zakładane także są lokaty pieniężne. Spółka osiąga wyłącznie zyski z inwestycji kapitałowych, tj. nie prowadzi działalności gospodarczej ani nie jest wspólnikiem spółki osobowej nie będącej podatnikiem podatku dochodowego. W ramach zysków z inwestycji kapitałowych spółka otrzymuje przychody z odpłatnego zbycia udziałów lub akcji innych spółek, przychody z odpłatnego zbycia obligacji, odsetki od obligacji oraz lokaty a także dywidendy ze spółek notowanych na giełdach polskich i zagranicznych. Taki sam stan będzie trwał także od momentu gdy fundacja stanie się wspólnikiem spółki.
Zdaniem wnioskodawcy od momentu gdy fundacja stanie się wspólnikiem spółki przychody podatkowe, koszty uzyskania tych przychodów oraz dochody spółki będą na zasadzie art. 5 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U.2022.2587, dalej: ustawa o CIT) traktowane według proporcji prawa do zysków dla celów podatkowych, jak przychody fundacji, koszty uzyskania przychodów fundacji i dochody fundacji.
Stanowisko WSA w Warszawie
Wyrokiem z dnia 13 marca 2024 r. WSA podzielił jednak stanowisko organu (Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 18 października 2023 r. nr 0114-KDIP2-1.4010.402.2023.1.KW), że w przypadku, kiedy fundacja będzie otrzymywała przychody w związku z uczestnictwem w transparentnej cypryjskiej spółce, profil działalności tej spółki pozostaje bez znaczenia, gdyż, jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, fundacja będzie otrzymywać przychody w związku z uczestnictwem w transparentnej cypryjskiej spółce, a tylko pośrednio przychody te będą pochodzić z inwestycji kapitałowych spółki, w tym z odpłatnego zbycia udziałów lub akcji innych spółek przychody z odpłatnego zbycia obligacji, odsetki od obligacji oraz lokaty a także dywidendy ze spółek notowanych na giełdach polskich i zagranicznych.
Powyższe okoliczności wg WSA w Warszawie przesądzają o tym, że transparentna cypryjska spółka nie może być uznana za podmiot o podobnym charakterze do spółek handlowych, w tym również funduszy inwestycyjnych czy też spółdzielni, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy o fundacji rodzinnej. W konsekwencji, przychody fundacji pochodzące z uczestnictwa w transparentnej cypryjskiej spółce nie mogą być zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 25 ustawy o CIT. Brak statusu podatnika podatku dochodowego, zdaniem organu, wpływa na zakres zwolnienia podatkowego na podstawie ww. przepisu.
Transparentna cypryjska spółka nie może być uznana za podmiot o podobnym charakterze do spółek handlowych, w tym również funduszy inwestycyjnych, czy też spółdzielni, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy o fundacji rodzinnej. Nie jest bowiem podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Powyższe skutkuje tym, że przychody fundacji pochodzące z uczestnictwa w transparentnej cypryjskiej spółce nie są zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 25 ustawy o CIT.
Tym samym dochód uzyskany przez fundację rodzinną z tytułu przystąpienia i uczestnictwa w transparentnej cypryjskiej spółce jest objęty sankcyjnym 25% podatkiem dochodowym, na podstawie art. 24r. ustawy o CIT. W tym stanie sprawy organ zasadnie uznał stanowisko skarżącego w całości za nieprawidłowe.
Interpretacje podatkowe dotyczące inwestycji fundacji rodzinnej w luksemburski fundusz alternatywny SCSp lub SCS
Na przełomie 2023 i 2024 r. wydanych zostało wiele negatywnych interpretacji podatkowych w sprawie zwolnienia z podatku dochodowego CIT fundacji rodzinnej w zakresie przychodów i dochodów z inwestycji kapitałowych luksemburskiej spółki typu SCSp (Societe en commandite speciale), do której planuje przystąpić fundacja rodzinna lub której w drodze darowizny prawa zamierzał przekazać fundator fundacji rodzinnej.
Interpretacje te to m.in.:
- Interpretacja z dnia 24 listopada 2023 r. (0114-KDIP2-1.4010.304.2023.1.KS) w sprawie zwolnienia z CIT fundacji rodzinnej.
- Interpretacja z dnia 1 grudnia 2023 r. (0111-KDIB1-2.4010.290.2023.1.DP) w sprawie zwolnienia z CIT fundacji rodzinnej.
- Interpretacja z dnia 1 grudnia 2023 r. (0111-KDIB1-2.4010.293.2023.1.DP) w sprawie zwolnienia z CIT fundacji rodzinnej.
- Interpretacja z dnia 7 grudnia 2023 r. (0111-KDIB1-2.4010.506.2023.2.AW) w sprawie przychodów fundacji z tytułu udziału w transparentnej podatkowo spółce typu SCSp z siedzibą w Luksemburgu a zwolnienia z CIT.
- Interpretacja z 19 grudnia 2023 r. (0111-KDIB1-2.4010.507.2023.2.AW) w sprawie zwolnienia z CIT fundacji rodzinnej.
- Interpretacja indywidualna z 27 grudnia 2023 r. (0111-KDIB1-2.4010.642.2023.1.DP) w sprawie zwolnienia z CIT fundacji rodzinnej.
- Interpretacja z dnia 5 stycznia 2024 r. (0114-KDIP2-1.4010.551.2023.2.PP) w sprawie zwolnienia z CIT fundacji rodzinnej.
We wszystkich powyższych przypadkach KIS ustosunkował się negatywnie wskazując m.in., że fundacja rodzinna może przystępować i uczestniczyć jedynie w tych spółkach, które są podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych. Zgodnie z przepisami prawa luksemburskiego SCSp nie posiada osobowości prawnej. Nie jest również traktowana jak osoba prawna na gruncie luksemburskiego prawa podatkowego i jest transparentna podatkowo. Przychody spółki są przypisywane proporcjonalnie jej wspólnikom i mogą być opodatkowane na poziomie tych wspólników. SCSp nie jest więc podatnikiem podatku dochodowego w Luksemburgu. Zatem wg Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej brak jest podstaw do uznania, że spółka SCSp jest podmiotem o podobnym charakterze względem wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy o fundacji rodzinnej tj. do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych czy też spółdzielni.
W konsekwencji przystąpienie do spółki luksemburskiej SCSp, która nie posiada osobowości prawnej i na gruncie luksemburskiego prawa podatkowego traktowana jest jako podmiot transparentny podatkowo, co oznacza, że nie jest ona podatnikiem podatku dochodowego w Wielkim Księstwie Luksemburga, będzie wykraczało poza zakres dozwolonej działalności fundacji rodzinnej. Okoliczność posiadania statusu alternatywnego funduszu inwestycyjnego (AIF) i prowadzenia działalności w zakresie trustów, funduszu i podobnych instytucji finansowych nie ma wpływu na tą ocenę. Spółka taka nadal jest transparentną podatkową i tym samym przystąpienie do takiej spółki nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania fundacji rodzinnej.
Tym samym dochód uzyskany przez fundację rodzinną z tytułu przystąpienia i uczestnictwa w spółce SCSp powinien być objęty sankcyjnym 25% podatkiem dochodowym, na podstawie art. 24 r. ustawy o CIT.
Porozmawiajmy o Twoim biznesie
Dariusz Landsberg, Dyrektor zarządzający
dariusz.landsberg@genprox.com
Tel. +48 603 413 133
Dariusz Frańczak, Dyrektor ds. wycen
dariusz.franczak@genprox.com
Tel. +48 696 011 123
Usługi Family Office
Jesteśmy liderem rynku w obsłudze alternatywnych funduszy inwestycyjnych. Specjalizujemy się w strukturyzowaniu funduszy, rozliczeniach podatkowych, księgowości, raportowaniu oraz wycenie aktywów finansowych. W związku z wejściem nowych przepisów regulujących w polskim porządku prawnym status fundacji rodzinnej nasz doświadczony zespół składający się z licencjonowanych doradców inwestycyjnych, księgowych i doradców podatkowych zaangażuje się również w zabezpieczenie przyszłości Twojej rodziny poprzez fundację rodzinną.
Dowiedz się na czym polega rejestracja fundacji rodzinnej i jakie są wymagane dokumenty oraz elementy statutu fundacji rodzinnej.
Księgowość Fundacji rodzinnej musi być prowadzona w sposób, który zapewni ewidencję aktywów ujętych w spisie mienia oraz ewidencję świadczeń i rozchodowania mienia fundacji. Jako podmiot specjalizujący się w ewidencji instrumentów finansowych zapewniamy rzetelne ujęcie transakcji na wszelkich instrumentach finansowych i okresowe wyceny aktywów.
Wysokość podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) w fundacji rodzinnej zależy od relacji rodzinnych między fundatorem, a beneficjentami. Domyślnie świadczenia otrzymywane przez beneficjentów podlegają PIT w wysokości 15% podstawy opodatkowania dopiero w momencie ich wypłaty. Dobre zaplanowanie podatkowe rozliczeń pozwala albo odroczyć płatność podatku dochodowego albo uniknąć go w ogóle w sytuacji gdy majątek nie jest dystrybuowany do beneficjentów tylko akumulowany w fundacji.
Nasz zespół to m.in. doradcy inwestycyjni, maklerzy papierów wartościowych, biegli rewidenci i licencjonowani księgowi od lat zaangażowani w wyceny i prezentację instrumentów finansowych. Jeśli planujesz wnosić do fundacji rodzinnej aktywa finansowe, to nasze wsparcie może okazać się dla Ciebie bardzo cenne.
Fundacja rodzinna zobowiązana jest do sporządzania sprawozdań oraz podlega pod obowiązek informacyjny na zlecenie KAS przekazując m.in. dane zawarte na liście beneficjentów, spis mienia oraz informacje o świadczeniach lub mieniu przekazanym w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej, w tym ich rodzaju, wysokości świadczeń lub wartości mienia, terminie i sposobie spełnienia świadczeń lub przekazaniu mienia. W żądaniu organ Krajowej Administracji Skarbowej określa okres, za jaki informacje mają być przekazane.