Częstym tematem rozmów z naszymi klientami zarządzającymi ASI jest kwestia wyceny pożyczek udzielonych. Główną przyczyną tych dyskusji jest stosowanie przez niekompetentne firmy księgowe nieprawidłowych, uproszczonych sposobów ich wyceny. Częstą praktyką jest wycena pożyczek na zasadzie wartość nominalna plus rozliczane proporcjonalnie w czasie odsetki, która jest niezgodna z regulacjami obowiązującymi ASI i wprowadza konfuzję wśród uczestników rynku. Takie uproszczenie jest dostępne dla podmiotów, które nie są zobligowane do stosowania Rozporządzenia.
Regulacje, którym podlegają Alternatywne spółki inwestycyjne (ASI).
Przeanalizujmy zatem szczegółowe regulacje, którym podlegają alternatywne spółki inwestycyjne. Zauważmy, że ASI podlegają pod reżim dwóch aktów prawnych w tym zakresie:
- Ustawa o rachunkowości („UoR”);
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych („Rozporządzenie”).
Należy zwrócić uwagę, że przepisy Rozporządzenia są bardziej rygorystyczne i często ograniczają katalog możliwości określonych dla wszystkich jednostek gospodarczych w UoR. Mimo, że katalog przesłanek uprawniających do zwolnienia ze stosowania przepisów Rozporządzenia został zdefiniowany, to ASI pozbawione są możliwości korzystania ze zwolnień.
Przeanalizujmy zatem jakie metody wyceny pożyczek udzielonych określono w UOR i Rozporządzeniu.
Przepisy Rozporządzenia jednoznacznie wskazują, że pożyczki udzielone powinny być wyceniane za pomocą efektywnej stopy procentowej. Przyjrzyjmy się zatem definicji efektywnej stopy procentowej.
Efektywna stopa procentowa to równoważna stopa zwrotu w okresie inwestycji, która uwzględnia również kapitalizację odsetek. Innymi słowy, rentowność pożyczki w każdym momencie jej trwania powinna być na tym samym poziomie. To założenie powoduje konieczność uwzględnienia kapitalizacji odsetek w wycenie pożyczki. Dlatego, w początkowym okresie udzielenia pożyczki przychody finansowe są na relatywnie niższym poziomie, gdyż odsetki obliczane są od niższej podstawy. Powyższy fenomen powoduje, że księgowo naliczane odsetki w początkowej fazie pożyczki są nieznacznie niższe niż odsetki przysługujące pożyczkodawcy na podstawie umowy pożyczki. Z biegiem czasu jednostkowe naliczenia wzrastają i przekraczają nominalną wartość pojedynczego naliczenia określonego w umowie. Ważnym jest również, aby powiedzieć, że w momencie końca pożyczki skumulowana wartość odsetek liczona według klasycznego naliczenia i wartość określona według efektywnej stopy procentowej będą sobie równe.
W celu pełniejszego zrozumienia zagadnienia, przeanalizujmy poniższy przykład. Dla celów kalkulacji wykorzystamy Excelową formułę XIRR i XNPV, które są powszechnie przyjęte jak równoważne efektywniej stopie procentowej.
Udzieliliśmy pożyczkę w dn. 1.01.2024 r. w kwocie 1 mln PLN na dwa lata z oprocentowaniem 15% (odsetki płatne w momencie spłaty). Jej wycenę na 31 grudnia 2024 r. obliczymy w dwóch krokach:
- Obliczamy IRR pożyczki w 2-letnim okresie przy wykorzystaniu funkcji XIRR w Excelu:
W celu poprawnej kalkulacji funkcji, udzielenie pożyczki zapisujemy jako wypływ gotówki z ujemnym znakiem, zaś jej zwrot jako przypływ gotówki z dodatnim znakiem.
IRR w analizowanym przypadku wynosi 14,02%.
2. Na podstawie wyznaczonej IRR obliczamy wartość bieżącą pożyczki na 31.12.2024 r. przy wykorzystaniu funkcji XNPV w Excelu:
W celu poprawnej kalkulacji funkcji, zapisujemy moment wyceny (de facto przepływ gotówki w funkcji) jako 0.
W analizowanym przypadku wartość pożyczki na 31.12.2024 obliczona przy wykorzystaniu efektywnej stopy procentowej wyniosła 1 140 175 PLN.
W poniższej tabeli przedstawiono przychody finansowe do rozpoznania w kolejnych kwartałach z tytułu udzielonej pożyczki.
Na powyższym wykresie widzimy potwierdzenie wcześniej opisanego zjawiska stopniowego wzrostu przychodów finansowych w okresie trwania pożyczki. W analizowanym przypadku przychody finansowe w drugim roku pożyczki wyniosły 160 tys. PLN vs 140 tys. PLN w pierwszym roku trwania pożyczki.
Zlecając usługę wyceny portfela inwestycyjnego Genprox masz pewność otrzymania prawidłowej wyceny, zgodnej zarówno z najlepszymi praktykami rynkowymi, jak i polskimi przepisami lub MSR/MSSF.
Skontaktuj się z nami
Konrad Szutenbach
Manager ds. Analiz Biznesowych
Mail: konrad.szutenbach@genprox.com
Tel. +48 782 074 362
Dariusz Landsberg, FCCA nr 1144936
Dyrektor zarządzający
Mail: dariusz.landsberg@genprox.com
Tel. +48 603 413 133
Due diligence finansowe i Wyceny
W Genprox rocznie realizujemy kilkadziesiąt analiz Due Diligence i wycen aktywów dla funduszy VC. Naszym Klientom oferujemy profesjonalne i kompleksowe usługi analiz Due Diligence obejmujące:
- przegląd materiałów,
- szczegółową analizę księgową,
- szczegółową analizę podatkową,
- analizę zdolności Spółki do generowania zysków i challenge modelu finansowego.
Realizujemy zarówno badania Due Diligence dla funduszy VC, jak i projekty pre-Due Diligence dla Startupów, które chcą się właściwie przygotować do badania Due Diligence. Nasz doświadczony zespół składa się z ekspertów mających co najmniej 10-letnie doświadczenie w branży finansowej, doradczej i podatkowej. Posiadamy kwalifikacje ACCA, Biegłego Rewidenta, Doradcy Inwestycyjnego, Doradcy Podatkowego oraz Maklera Papierów Wartościowych.
Mamy również doświadczenie w modelowaniu finansowym. Dział doradczy Genprox tworzą partnerzy z wieloletnim doświadczeniem w zarządzaniu finansami, księgowością, podatkami i controllingiem zarówno w dużych międzynarodowych instytucjach finansowych, jak i prywatnych przedsiębiorstwach.