Z końcem października mija termin na przygotowanie dokumentacji cen transferowych za ubiegły rok podatkowy, która dotyczy Alternatywnych Spółek Inwestycyjnych, na równi z innymi podmiotami regulowanymi przez KSH. Obowiązek analizy cen transferowych obejmuje między innymi takie zdarzenia jak: opłaty za zarządzanie, podwyższenia kapitału oraz inwestycje w spółki portfelowe.
Zasady rozliczeń między podmiotami powiązanymi, a dokładniej sposób ustalania cen w transakcjach między nimi, są coraz bardziej skrupulatnie weryfikowane przez krajowe organy skarbowe. Podstawę prawną stanowią przepisy ustawy o CIT zawarte w rozdziale 1a, począwszy od artykułu 11a. Głównym celem tych regulacji jest zapewnienie, aby transakcje z podmiotami powiązanymi nie odbywały się na innych warunkach niż te z podmiotami niepowiązanymi. W przeciwnym razie mogłoby dochodzić do sztucznych przesunięć wyników finansowych między podmiotami zaangażowanymi w takie operacje. Jeśli takie sytuacje wystąpią, organ skarbowy ma prawo do ponownego ustalenia odpowiednich wyników podatkowych dla zaangażowanych podmiotów.
W spółkach prowadzących klasyczną działalność produkcyjną, handlową lub usługową świadomość tych regulacji i ich zrozumienie są na stosunkowo wysokim poziomie. Problem pojawia się jednak przy ustaleniu, jaka jest właściwa wartość rynkowa danej transakcji. Nietrudno zauważyć, że im bardziej specyficzny produkt lub usługa, tym trudniej jest ustalić akceptowalną cenę rynkową. Weryfikacja rynkowości ustalonej ceny odbywa się na podstawie jednej z metod określonych w ustawie:
- porównywalnych cen w transakcjach niekontrolowanych,
- ceny odsprzedaży,
- metody koszt plus,
- marży transakcyjnej netto,
- metody podziału zysku,
- lub innej metody adekwatnej do okoliczności.
Podmiot powiązany
Analizując obowiązek dotyczący cen transferowych, należy najpierw odpowiedzieć na pytanie, kto według przepisów jest uznawany za podmiot powiązany. Zgodnie z ustawą o CIT, powiązania można ogólnie podzielić na kapitałowe i osobowe. Oprócz klasycznych kryteriów związanych z faktyczną zdolnością do podejmowania kluczowych decyzji, ustawodawca przyjął próg 25% udziału w kapitale prawach głosu lub zysku, różniący się od standardowego księgowego progu sprawowania kontroli wynoszącego 20%. Ustawodawca jednoznaczne zdefiniował również relację powiazania na linii komplementariusz, a spółka komandytowa lub spółka komandytowo-akcyjna.
W odniesieniu do alternatywnych spółek inwestycyjnych, podmiotami powiązanymi mogą być w szczególności:
- inwestorzy, którzy przekroczyli 25% udziału w kapitale ASI,
- zarządzający ASI, który sprawuje kontrolę nad jej działaniem,
- spółki portfelowe.
Transakcje kontrolowane
Drugim istotnym punktem są transakcje, które podlegają obowiązkowi analizy cen transferowych i są określane przez ustawodawcę jako transakcje kontrolowane. W kontekście cen transferowych należy analizować nie tyle pojedyncze transakcje, ile wszystkie transakcje homogeniczne, niezależnie od ich liczby.
Przenosząc praktykę cen transferowych na grunt funduszy Venture Capital, warto wskazać kilka podstawowych typów transakcji rodzących obowiązek analizy cen transferowych:
- podniesienie kapitału w funduszu,
- podniesienie kapitału w spółce portfelowej,
- udzielenie pożyczki spółce portfelowej,
- nabycie udziałów w spółce portfelowej od podmiotu powiązanego,
- opłata za zarządzanie.
Dokumentacja cen transferowych
Kluczowym formalnym wymogiem w przypadku cen transferowych jest sporządzanie odpowiedniej dokumentacji dla transakcji, które przekraczają określone w ustawie progi wartościowe:
- 10 mln PLN dla transakcji towarowej,
- 10 mln PLN dla transakcji finansowej,
- 2 mln PLN dla transakcji usługowej,
- 2 mln PLN dla innych transakcji.
Warto dodać, że te limity obniżają się do 2,5 mln PLN dla transakcji finansowych i 0,5 mln PLN dla pozostałych transakcji, jeśli dotyczą podmiotów z krajów uznanych za stosujące szkodliwą konkurencję podatkową.
Termin na przygotowanie dokumentacji cen transferowych upływa z końcem dziesiątego miesiąca kolejnego roku podatkowego, czyli z końcem października roku następującego po danym roku obrotowym.
Do końca jedenastego miesiąca należy przekazać do urzędu skarbowego formularz TPR-C, zawierający informację o transakcjach kontrolowanych.
Sama dokumentacja cen transferowych nie jest jednak przekazywana do urzędów skarbowych – musi ona być dostępna na żądanie organów skarbowych.
Należy pamiętać, że mimo przekroczenia wymaganych progów niektóre podmioty mogą być zwolnione z obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych, w szczególności:
- podmioty będące częścią podatkowych grup kapitałowych,
- podmioty, które nie korzystają ze zwolnienia z podatku (podmiotowego lub przedmiotowego), a żaden z zaangażowanych podmiotów nie poniósł straty podatkowej względem odpowiednich źródeł przychodu.
Warto zwrócić uwagę na relację między ZASI, a ASI w kontekście źródeł uzyskania przychodów. Ustawa o CIT wyraźnie rozdziela przychody na źródła kapitałowe i pozostałe. W polskim prawie podatkowym, przed wprowadzeniem ASI, struktury przeznaczone do działalności inwestycyjnej były rzadko spotykane i najczęściej korzystały ze zwolnienia podmiotowego z CIT (patrz fundusze inwestycyjne). W związku z tym praktyka dotycząca opodatkowania i klasyfikacji przychodów dopiero się kształtuje.
Uzyskane przez naszych klientów indywidualne interpretacje podatkowe umożliwiają zaliczenie większości kosztów ASI, w tym opłaty za zarządzanie, do źródeł kapitałowych. Z perspektywy ZASI, opłata ta jest jednak klasyfikowana jako przychód ze źródeł pozostałych. W takiej sytuacji powstaje niedopasowanie klasyfikacyjne, co wyklucza założenie o zerowym wpływie nierynkowych transakcji kontrolowanych dla podmiotów z dodatnimi wynikami podatkowymi. W efekcie zysk na nierynkowym poziomie opłaty za zarządzanie nie kompensuje się stratą u kontrahenta.
Szczególne przypadki transakcji w przypadku ASI
W przypadku ASI szczególne typy transakcji objęte obowiązkiem analizy cen transferowych dotyczą poniższych typów operacji:
Podniesienie kapitału w ASI
Klasyfikowane jako „transakcja inna” z limitem 2 mln PLN. W funduszach Venture Capital o stałym gronie inwestorów, którzy uczestniczą w kolejnych podwyższeniach kapitału, monitorowanie transakcji staje się szczególnie istotne. Inicjalne podniesienie kapitału najczęściej nie stanowi transakcji kontrolowanej (chyba że dotyczy komplementariusza lub innego podmiotu powiązanego z ASI). Natomiast w przypadku kolejnych podwyższeń kapitału, gdy inwestor przekroczy 25% udziału w kapitale, konieczne jest monitorowanie, czy jego inwestycje w ASI w trakcie roku przekraczają limit kwotowy. Wszystkie podniesienia kapitału w danym roku, gdy nie ma innych okoliczności, winny traktowane jako transakcje jednorodne i być sumowane. Obowiązek ten dotyczy zwłaszcza funduszy CVC, gdzie liczba inwestorów jest ograniczona.
Podniesienie kapitału w spółce portfelowej
Również klasyfikowane jako „transakcja inna” z limitem 2 mln PLN. Pierwsze podniesienie kapitału nie jest zazwyczaj transakcją kontrolowaną, lecz kolejne mogą już nimi być.
Pożyczka dla spółki portfelowej
Klasyfikowana jako „transakcja finansowa” z limitem 10 mln PLN. Istnieją dwa ciekawe scenariusze:
- pożyczka jako inwestycja kontynuacyjna – w takim przypadku powiązanie pożyczkodawcy i pożyczkobiorcy wynika z pierwotnej umowy inwestycyjnej i może skutkować transakcją kontrolowaną;
- pożyczka jako pierwsza inwestycja – w takim przypadku powiązanie pożyczkodawcy i pożyczkobiorcy wynika z umowy inwestycyjnej, której elementem jest analizowana pożyczka w takim przypadku zazwyczaj nie mamy do czynienia z transakcją kontrolowaną.
Nabycie aktywów od podmiotów powiązanych
Klasyfikowane jako „transakcja finansowa” z limitem 10 mln PLN. W przypadku ASI przenoszenie aktywów pomiędzy podmiotami powiązanymi jest częstym zjawiskiem, szczególnie w przypadku aktywów niepublicznych. Tego typu transakcje są zwykle traktowane jako transakcje kontrolowane, a wątpliwości mogą dotyczyć, czy kilka podobnych transakcji można uznać za transakcje jednorodne. Ostateczna klasyfikacja zależy od warunków umownych.
Opłata za Zarządzanie
Klasyfikowana jako „transakcja usługowa” z limitem 2 mln PLN.
- Dla ASI jest to transakcja jednorodna, niezależnie od częstotliwości jej pobierania.
- W przypadku opłat z części stałej i zmiennej (carried interest), nie ma jeszcze utrwalonej praktyki rynkowej w kwestii ich klasyfikacji. Mimo że ekonomicznie mają one różny charakter, to najczęściej są objęte jednym porozumieniem, co pozwala na ich zbiorcze ujęcie.
- Dla ZASI zarządzającego wieloma ASI możliwe jest rozpatrywanie opłat oddzielnie dla każdej ASI. Niemniej, w duchu konserwatyzmu dopuszczalne jest ich agregacja.
Podsumowanie
W przypadku ASI wymóg analizy cen transferowych nie jest powszechnie znanym obowiązkiem. Szczupłość zasobów kadrowych po stronie ZASI w połączeniu z istotną wartością dokonywanych transakcji, nie są dogodnymi warunkami do zapewniania pełnej zgodności regulacyjnej dla prowadzonej działalności inwestycyjnej. Jeśli chcesz zweryfikować czy zarządzana przez Ciebie ASI podlega pod obowiązek analizy i raportowania cen transferowych skontaktuj się z nami.
FAQ
Ceny transferowe to warunki ustalane w transakcjach pomiędzy podmiotami powiązanymi, w tym między funduszami ASI, a ich zarządzającymi, inwestorami lub spółkami portfelowymi.
Ceny w transakcjach z podmiotami powiązanymi winny być ustalane tak, jakby transakcje były zawarte pomiędzy podmiotami niepowiązanymi. Sposobem weryfikacji cen transferowych są metody takie jak: metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej, metoda ceny odsprzedaży, metoda koszt plus, metoda marży transakcyjnej netto, metoda podziału zysku lub inna metoda najbardziej odpowiednia w danych okolicznościach.
Dokumentacja cen transferowych jest sporządzana oddzielnie przez dwa podmioty uczestniczące w transakcji, o ile występuje między nimi powiązanie, a transakcje osiągnęły wyznaczony w ustawie limit wartości.
ASI musi sporządzać dokumentację cen transferowych, gdy zawierane homogeniczne transakcje z podmiotami powiązanymi przekraczają ustawowe limity: 10 mln PLN (dla transakcji towarowych i finansowych) i 2 mln PLN (dla transakcji usługowych i pozostałych).
Dokumentacja cen transferowych winna być sporządzona do końca października kolejnego roku. Deklaracja dotycząca cen transferowych winna być złożona do końca listopada kolejnego roku.
Z definicji podmiotem powiązanym z ASI jest ZASI. Inne podmioty takie jak inwestorzy, spółki portfelowe czy kluczowi kontrahenci są powiązani z ASI, jeśli poprzez powiazania kapitałowe lub osobowe mogą wywierać wpływ na działania ASI lub na odwrót.
Do transakcji rodzących obowiązek cen transferowych można zaliczyć m.in. umowy objęcia udziałów/akcji w ASI, opłatę za zarządzanie, umowy objęcia udziałów/akcji w spółkach portfelowych, udzielone pożyczki.
Obowiązek dokumentacyjny zależy od wartości transakcji jednorodnych w danym roku (tzn. należy sumować wartość transakcji homogenicznych). Limit dla transakcji towarowych i finansowych np. udzielenie pożyczki – wynosi 10 mln PLN. Limit dla transakcji usługowych i pozostałych np. opłata za zarządzanie, objęcie udziałów – wynosi 2 mln PLN. Powyższe limity ulegają obniżeniu, gdy stroną transakcji jest kontrahent z kraju stosującego szkodliwą konkurencję podatkową.
Brak dokumentacji może skutkować karami finansowymi, sankcjami podatkowymi i kontrolami ze strony organów skarbowych. Niemożność udowodnienia warunków rynkowych dla transakcji z podmiotami powiązanymi może skutkować rekalkulacją przez urząd wyniku podatkowego zaangażowanych w transakcji podmiotów.
Tak. Takie umowy mogą wymagać sporządzenia dokumentacji cen transferowych. Ustawa o CIT w sekcji dotyczącej cen transferowych definiuje komplementariusza (ZASI) jako podmiot powiązany ze spółką (ASI).
Tak. Transakcje nieprzekraczające limitu – nie wymagają przygotowania dokumentacji cen transferowych. Transakcje między podmiotami nieponoszącymi strat podatkowych i niekorzystającymi ze zwolnień podatkowych – nie wymagają dokumentacji. Dokumentacja dla miko i małych przedsiębiorców może być ograniczona.
Niezbędne są szczegóły dotyczące analizowanych transakcji, informacje o relacjach między podmiotami powiązanymi oraz dane sprawozdawcze i podatkowe za analizowany rok.
Analiza rynkowości (benchmarking) jest sposobem, aby wykazać, że transakcje zostały przeprowadzone na warunkach rynkowych. W przypadku mikro lub małych przedsiębiorców (standardowy przypadek ASI i ZASI) dokumentacja cen transferowych może nie zawierać analizy porównawczej lub analizy zgodności.
Dokumentację należy aktualizować co rok. Dla transakcji obejmujących udostępnienie finansowania np.: pożyczki, kredyty, gwarancje należy uwzględnić całościową wartość pozycji, a nie tylko jej zmianę w danym roku.
Skontaktuj się z nami
Dariusz Frańczak, Dyrektor ds. wycen
dariusz.franczak@genprox.com
Tel. +48 696 011 123
Dariusz Landsberg, Dyrektor zarządzający
dariusz.landsberg@genprox.com
Tel. +48 603 413 133
Księgowość ASI, Raportowanie do KNF, Rozliczenia podatkowe i Sprawozdania
Jesteśmy liderem rynku w obsłudze funduszy VC działających jako ASI. Specjalizujemy się w strukturyzowaniu funduszy VC, księgowości i setupie podatkowym ASI. Obsługujemy blisko 70% aktywów pod zarządzaniem wszystkich ASI w Polsce. Nasz dział doradczy rocznie realizuje kilkadziesiąt projektów due diligence i wycen spółek.
Nasza platforma Fundequate pozwala zarządzać funduszem VC w nowoczesny sposób i integrować administrację ASI z back-office (administracja emisji kapitału i długu, księgowość ASI, rozliczenia z inwestorami).
Dowiedz się na czym polega rejestracja funduszu VC i jakie są wymagane dokumenty do rejestracji ASI (Alternatywna Spółka Inwestycyjna).
Księgowość Alternatywnej Spółki Inwestycyjnej musi być prowadzona w sposób, który zapewni taką granulację danych portfela inwestycyjnego i pozyskanego kapitału, aby fundusz VC był w stanie sprostać wymogom Ustawy o rachunkowości oraz Rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 12 grudnia 2016 r. w sprawie zakresu informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym alternatywnych spółek inwestycyjnych.
Zarządzający Alternatywną Spółką Inwestycyjną zobligowani są do przekazywania cyklicznej informacji analitycznej do krajowego nadzoru. ZASI prowadzący działalność na podstawie wpisu do rejestru KNF podlegają pod coroczny obowiązek raportowania w formacie XML.
Dla funduszy Venture Capital (Alternatywne Spółki Inwestycyjne) realizujemy finansowe badania due diligence Startupu, którego efektem jest raport z przeprowadzonego badania identyfikujący kluczowe ryzyka finansowe i podatkowe.
Fundequate to platforma raportowa dla branży Venture Capital dedykowana dla Startupów, Funduszy VC i Inwestorów dająca nową jakość komunikacji i wymiany danych dla całej branży VC.