Fundacja Rodzinna a Komornik – czy fundacja chroni majątek?

Majątek fundacji rodzinnej

Zanim odpowiemy na pytanie: „czy fundacja rodzinna chroni majątek fundatora?”, musimy krótko przypomnieć, kto w ogóle może wnosić majątek do fundacji i w jaki sposób się to odbywa.

Majątek do fundacji rodzinnej może wnieść zarówno fundator, jak i każda inna, dowolna osoba. Ten pierwszy jednak nie tylko może, ale po prostu musi to zrobić. Zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej, fundator zobowiązany jest bowiem do pokrycia funduszu założycielskiego, który nie może mieć wartości niższej niż 100 000 zł.

Fundator może przy tym wnieść majątek do fundacji rodzinnej zarówno w formie pokrycia obowiązkowego funduszu założycielskiego, jak i w formie darowizny.

Pierwsza forma to forma, która dotyczy przy tym tylko samego fundatora (choć przypomnieć należy, że jeżeli na poczet funduszu mienie wniesie małżonek, zstępni, wstępni lub rodzeństwo fundatora – to jest to równoznaczne z wniesieniem go osobiście przez fundatora). Druga forma wnoszenia majątku do fundacji rodzinnej, a więc darowizna, możliwa jest już natomiast do zastosowania przez dowolne osoby.

Więcej o sposobach i konsekwencjach wnoszenia majątku do fundacji rodzinnej przeczytasz w artykule pt.: „Fundacja rodzinna, a nieruchomości”. W dalszej części artykułu skupimy się już natomiast tylko na tym, jak wniesiony do fundacji majątek, jest chroniony.

Kiedy fundacja rodzinna odpowiada za zobowiązania?

Zgodnie z ustępem 1 artykułu 8 ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej: „Fundacja rodzinna odpowiada solidarnie z fundatorem za jego zobowiązania powstałe przed jej ustanowieniem, w tym z tytułu obowiązku alimentacyjnego. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć”.

Co oznacza powyższy przepis? Że ewentualny wierzyciel fundatora może żądać spełnienia oczekiwanego świadczenia zarówno od fundatora, jak i fundacji rodzinnej, a także od obydwu tych podmiotów jednocześnie. Dotyczy to jednak tylko zobowiązań zaciągniętych przez fundatora jeszcze przed założeniem fundacji (z wyjątkiem obowiązku alimentacyjnego – gdyż zgodnie z ustępem 2 zacytowanego wyżej artykułu 8 ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej – fundacja rodzinna odpowiada za jego wykonanie także, gdy powstanie on po ustanowieniu fundacji).

Za moment ustanowienia fundacji (który w związku z rozpatrywanym przepisem o zakresie odpowiedzialności jest tu kluczowy) przyjmuje się przy tym:

• Moment, w którym fundator lub fundatorzy fundacji rodzinnej złożyli w formie aktu notarialnego oświadczenie o jej ustanowieniu w akcie założycielskim fundacji ALBO:
• Moment, w którym ogłoszono testament (jeżeli fundacja rodzinna powołana została w takiej właśnie formie).

Fundator, który wnosi więc swój prywatny majątek do fundacji rodzinnej i nie posiada w tym momencie żadnych długów, może być pewny, że majątek ten będzie w fundacji bezpieczny, nawet w przypadku wystąpienia w przyszłości jakichkolwiek, ewentualnych problemów.

Fundacja Rodzinna a skarga pauliańska

Warto przy tym zaznaczyć, że do fundacji rodzinnych może znaleźć także zastosowanie instytucja, jaką jest skarga pauliańska.

Skarga pauliańska to instrument uregulowany w przepisach Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, który stoi na straży wierzycieli i ich praw — także w przypadku niewypłacalności dłużnika i niewykazywania przez niego swojego majątku. Jest to bowiem powództwo, którym wierzyciel może żądać uznania jakiejś czynności prawnej dokonanej przez dłużnika (w tym również fundatora fundacji rodzinnej) za bezskuteczną w stosunku do niego, ze względu na jej krzywdzący skutek dla tego wierzyciela. Czynnością dokonaną z pokrzywdzeniem wierzyciela jest natomiast taka czynność, przez którą dłużnik stał się niewypłacalny albo niewypłacalny w większym stopniu niż przed jej dokonaniem.

Skarga pauliańska może być więc hipotetycznie użyta przez wierzycieli fundatora, który próbuje wnieść swój majątek do fundacji rodzinnej. Fundator musi więc pamiętać o tym, aby wprowadzając majątek do fundacji, nie krzywdzić przy tym swoich ewentualnych wierzycieli i ich praw.

Czy fundacja chroni majątek przed komornikiem? Fundacja a komornik

Tak, odpowiednio wcześnie wniesiony przez fundatora majątek może spowodować, że komornik nie będzie mógł legalnie egzekwować z majątku fundacji. Fundator w zamian za wniesienie majątku do fundacji nie otrzymuje bowiem, żadnych udziałów czy innych tego typu instrumentów, które mógłby zająć komornik. Prawa, które ma fundator w fundacji rodzinnej, są przy tym niezbywalne i nie wchodzą do ewentualnej masy upadłości fundatora, a co za tym idzie: również nie podlegają zajęciu.

Aby jednak majątek wniesiony do fundacji faktycznie był w pełni bezpieczny, musi on zostać wprowadzony do fundacji rodzinnej jeszcze przed powstaniem zobowiązania. Odwrotna kolejność, a więc wniesienie mienia do fundacji już po powstaniu zobowiązania spowoduje bowiem, że komornik będzie miał prawo zająć majątek fundacji.

Fundacja Rodzinna a ochrona prywatnego majątku

Fundacja rodzinna jest więc świetną możliwością na zabezpieczenie i ochronę prywatnego majątku. Majątek wniesiony do fundacji rodzinnej przestaje być bowiem majątkiem prywatnym fundatora.

Tak samo zresztą majątkiem firmowym przestaje być majątek wniesiony przy pomocy przedsiębiorstwa, które fundator prowadzi.

Pamiętać przy tym należy, że majątkiem, o którym tu mówimy, nie muszą być wcale środki pieniężne. Mieniem wprowadzonym do fundacji mogą być też przykładowo: posiadane akcje, udziały, dzieła sztuki czy nawet nieruchomości.

Fundacja Rodzinna a ochrona nieruchomości, czyli o tym, jak zabezpieczyć nieruchomość przed egzekucją…

Tak, nieruchomość wniesiona do fundacji rodzinnej przez fundatora, który nie ma długów, będzie w fundacji w pełni bezpieczna. Komornik nieruchomości takiej nie będzie mógł więc zająć. To z kolei oznacza, że fundacja rodzinna może być także dobrym sposobem na udaną sukcesję posiadanych nieruchomości.

Fundacja Rodzinna a ochrona majątku sp. z o.o., czyli: czy fundacja rodzinna ochroni majątek sp. z o.o.?

Fundacja rodzinna może także pozwolić na ochronę majątku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Osoba fizyczna posiadająca większościowe udziały w takim podmiocie, zamiast wypłacać zyski w formie dywidendy, może więc wnieść swoje udziały do założonej fundacji rodzinnej i wypracowane przez spółkę zyski wypłacić bezpośrednio do niej. Dzięki temu, przy spełnieniu podstawowych, opisanych wyżej warunków, majątek, który wytworzyła spółka z o.o., będzie chroniony przez „parasol ochronny”, który, zgodnie z obowiązującymi przepisami, gwarantowany jest przez fundację rodzinną.

PODSUMOWANIE: Czy komornik może zająć pieniądze fundacji? Fundacja a komornik

Fundacja rodzinna to świetny sposób na ochronę i sukcesję majątku – nie tylko prywatnego, ale także firmowego. Pamiętać jednak należy, że nie może ona być sposobem na wyjście z już istniejących długów. „Parasol ochrony” fundacji rodzinnej, zgodnie z przepisami, działa bowiem jedynie na zobowiązania fundatora powstałe już po jej powstaniu.

Fundacje rodzinne mogą być więc dobrą opcją dla osób, które chcą zabezpieczyć posiadany przez siebie majątek na wypadek wystąpienia przyszłych ryzyk. Nie mogą być jednak kołem ratunkowym dla problemów, które już wystąpiły.

Wpis nie stanowi świadczenia pomocy prawnej, nie jest poradą prawną ani opinią prawną, które zawsze muszą uwzględniać indywidualne okoliczności danego przypadku. Autor nie ponosi odpowiedzialności z tytułu jakichkolwiek szkód, wynikających z decyzji i ich następstw, podjętych na podstawie informacji zamieszczonych na tym blogu.